De drie perceptuele posities

Contact hebben met jezelf
Dit noemen we dit ‘de eerste positie’. Om contact te hebben met jezelf dien je jezelf te kennen. Welke normen en waarden heb je en hoe beïnvloeden die je interactie met anderen, bijvoorbeeld tijdens het coachen? Wat is het effect van je gedrag op anderen, bijvoorbeeld de gecoachte? Wat zijn je kernkwaliteiten en daaruit volgend je valkuilen, allergieën en je uitdagingen? Vanuit de eerste positie kunnen interveniëren is belangrijk om beweging te creëren bij de gecoachte. Het 0.E.N.-zijn is hierbij essentieel: Open, Eerlijk en Nieuwsgierig. Om open, eerlijk en nieuwsgierig te zijn, is het belangrijk contact te hebben met het effect dat de gecoachte bij je teweeg brengt. Welke gevoelens en ideeën roept deze gecoachte bij je op? Welk wolkje heb je over de gecoachte?

Zeggen wat je denkt, ziet, hoort en voelt zijn de belangrijkste interventies vanuit de eerste positie. Deze techniek is op zich gemakkelijk. Vaak heeft de coach belemmerende opvattingen, waardoor hij deze techniek niet uitvoert en zich zelfs soms niet bewust is van wat de ander aan ideeën, beelden, gevoelens bij hem oproept!

In deel 1 van deze toolkit zijn de normen en waarden van de coach aan de orde gekomen. In blok 1 van de leergang besteden we veel aandacht aan de mentale opvattingen van de coach en het effect daarvan op de interactie met anderen. Daarom besteden we in dit deel verder geen aandacht aan interventietechnieken vanuit de eerste positie.
- Contact hebben met de ander
- Dit wordt ‘de tweede positie’ genoemd in NLP. Voor effectieve communicatie en dus ook voor coachen is het kunnen aansluiten bij de ander een belangrijke competentie. In NLP heet het hebben van aansluiting ‘rapport’ (spreek uit als: ‘rappor’).
  
  Rapport hebben met de gecoachte is niet het doel van coachen. Het is een middel, waarmee de ander toestaat dat de coach interventies doet waardoor hij in beweging kan komen. Te veel rapport heet ‘ingezogen zijn’.

Zicht hebben op het totaal van de interactie: de helikopterview

Dit is de derde positie. Hierbij komen vragen aan de orde als: Wat is het effect van het gedrag van een gecoachte, waarmee wordt zijn resultaat bereikt?’, ‘Hoe beïnvloed ik het gedrag van de gecoachte, welk gedrag roept hij bij mij op?’ en ‘Welke interactiepatronen houden wij samen in stand en met welk effect?’.
Voor interventies vanuit de derde positie is het nodig dat de coach contact heeft met het geheel van de interacties, de interactiepatronen. Dus als je verschrikkelijk geïrriteerd raakt door een gecoachte, is het essentieel om je af te vragen waarom de gecoachte jou zo geïrriteerd, wat daarvan het effect is en wat hij daarmee voorkomt? Met kennis van het systeemdenken vergroot je als coach je mogelijkheden om interventies te doen vanuit de derde positie.