We kennen allemaal in zekere zin wel de angst voor afwijzing. We zijn sociale wezens dus erg gericht op anderen en de groep waartoe je behoort. We hebben de neiging om onze omgeving te scannen op afwijzing. Want dat ervaren we als een groot risico.
Hoe dient deze angst zich vaak aan?
Sociale situaties
- Twijfel om jezelf uit te spreken in een groep, uit angst dat anderen je raar of dom vinden.
- Bang zijn om iemand uit te nodigen of contact te zoeken, omdat je vreest genegeerd te worden.
- Het vermijden van nieuwe sociale omgevingen, zoals een feestje of netwerkbijeenkomst.
Relaties en intimiteit
- Jezelf kleiner maken of aanpassen om anderen tevreden te houden, zodat ze je niet afwijzen.
- Moeite hebben om grenzen aan te geven, uit angst dat iemand boos wordt of je afwijst.
- Bang zijn om je ware gevoelens te delen, omdat de ander er misschien niet goed op reageert.
Werk en carrière
- Aarzelen om een nieuwe uitdaging aan te gaan, zoals solliciteren of een promotie vragen, uit angst voor een ‘nee’.
- Je ideeën of creativiteit niet delen, omdat je bang bent dat ze niet goed genoeg zijn.
- Perfectionisme: extreem je best doen om maar niet bekritiseerd of afgewezen te worden.
Online en sociale media
- Twijfelen of je iets wel of niet moet posten, omdat mensen het misschien niet leuk vinden of negatief reageren.
- Jezelf vergelijken met anderen en bang zijn dat je niet ‘goed genoeg’ bent.
- Overmatig bezig zijn met likes, reacties of het aantal volgers.
Innerlijke confrontaties
- Zelfkritiek en piekeren over wat anderen van je vinden.
- Jezelf tegenhouden in groei of verandering, omdat je bang bent dat anderen het afkeuren.
- De neiging om afwijzing persoonlijk op te vatten en het te zien als bewijs dat je niet goed genoeg bent.
Veel van deze confrontaties spelen zich zowel extern als intern af. Soms is het een concrete situatie waarin je afwijzing vreest, maar vaak is het een interne dialoog waarin je jezelf al afwijst voordat een ander dat kan doen.
Herken je jezelf in een van deze situaties? 😊
In Acceptance and Commitment Therapy (ACT) wordt angst voor afwijzing niet gezien als iets dat je moet overwinnen of elimineren, maar als iets waar je op een flexibele manier mee kunt omgaan. Een paar belangrijke ACT-principes die je kunnen helpen:
Acceptatie – In plaats van de angst voor afwijzing te onderdrukken of ertegen te vechten, oefen je in het ruimte maken voor die angst. Je kunt bijvoorbeeld opmerken: "Ah, daar is de angst weer. Dat is oké. Ik hoef er niet tegen te vechten."
Defusie – Zie je gedachten over afwijzing als slechts gedachten, niet als feiten. Bijvoorbeeld, als je denkt "Ze gaan me vast niet aardig vinden", kun je jezelf eraan herinneren: "Ik heb de gedachte dat ze me niet aardig gaan vinden." Dit creëert afstand en maakt de gedachte minder dominant.
Zelf-als-context – Je bent niet je angst of je gedachten, je bént degene die ze waarneemt. Je kunt jezelf af en toe herinneren: "Ik ben niet mijn angst. Ik ben degene die deze angst ervaart."
Waarden – Vraag jezelf af: "Wat is voor mij belangrijker dan het vermijden van afwijzing?" Misschien wil je betekenisvolle relaties aangaan, je authentiek uiten of groeien als persoon. Door je te richten op je waarden, handel je vanuit wat echt telt, in plaats van vanuit angst.
Toegewijde actie – Doe tóch datgene wat belangrijk voor je is, ook al voel je angst. Bijvoorbeeld, als je iemand wilt benaderen maar bang bent voor afwijzing, kun je erkennen dat de angst er is en toch handelen naar je waarden.
Een mooie metafoor uit ACT is "de buschauffeur-metafoor": stel dat je een buschauffeur bent en je passagiers (je angsten, gedachten, gevoelens) schreeuwen dat je moet stoppen. Je kunt stoppen en luisteren, maar dan kom je nergens. Of je kunt de bus blijven besturen in de richting die voor jou belangrijk is, ondanks het lawaai.
Wat spreekt jou hier het meeste in aan? 😊
