Ik begeleid mensen in hun persoonlijke ontwikkeling, in trainingen en als coach.
Het slagen van deze trajecten is van zeer veel zaken afhankelijk. Het is een samenspel tussen deelnemer en begeleider. De ene keer verloopt het heel succesvol de andere keer verloopt het wat stroever.
Ik wil er eens één kritische succesfactor uitlichten. En dat is wat we in coachings- en trainingsland ook wel "eigenaarschap" noemen. En eigenaarschap heeft alles te maken met het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen proces, issues en oplossingen. Kortom voor je eigen leven. Zonder eigenaarschap heeft coaching of training geen enkele zin.
Dit kan allerlei oorzaken hebben:
- Je bent gestuurd door een leidinggevende en ziet zelf niet goed in waarom.
- Je wilt vooral advies en een paar kant en klare tips. Maar vooral niet de diepte in.
- Je wil eigenlijk je baas, partner of collega veranderen.
- Je zit hardnekkig in de "Dat weet ik al." modus. Je blijft in de rationele groef hangen en verzet je bij iedere gevoels-interventie.
- Ik zet mijn coachee's en trainee's aan het werk met wat oefeningen of experimenten in zijn of haar dagelijkse context. Essentieel in coaching, omdat daar de transformatie moet plaatsvinden. Maar eigenlijk doet de coachee tussen de sessies niets. Hij of zij leunt achterover en verwacht het harde werk van de coach.
- Of je komt met een zeer abstracte of algemene coachingsvraag en laat weerstand zien als de vraag geconcretiseerd dreigt te worden. Concretisatie is engagement! Soms is er zelfs sprake van spirituele by-passing.
- Coaching is ook wel hip. " Ik heb een coach!" Goed voor het imago, maar echt reflecteren is niet de bedoeling.
- Je shopt. Van de ene coach naar de andere. Van de ene methode of filosofie naar de andere. Op het moment dat het een beetje moeilijk gaat worden stap je op en vind je weer een nieuwe guru.
Dat is best lastig om mee om te gaan. Maar voor een coach of trainer is het belangrijk om je te realiseren dat er zonder eigenaarschap wel een factuur gestuurd kan worden, maar geen bevredigend resultaat behaald zal worden. Zowel voor de coach als de coachee.
Wat zijn de vormvoorwaarden voor eigenaarschap?
- rolduidelijkheid/ kaderzetting. Een coach is geen adviseur, therapeut of probleemoplosser. Een coach kan je alleen maar helpen door de juiste vragen te stellen en je in je proces te ondersteunen.
- een open mind. Ontwikkeling betekent bijna altijd dat je buiten de jouw bekende paden gaat treden. Een hardnekkige 'ja maar' houding blokkeert je ontwikkeling.
- eigen verantwoordelijkheid. In het woord verantwoordelijkheid ligt het woord antwoord. Uiteindelijk ben jij het die een antwoord moet hebben of krijgen op de de uitdagingen die het leven jou bieden. Dat kan niemand anders voor je doen, ook de coach niet.
- (zelf)vertrouwen. Een minimum aan vertrouwen in jezelf en in de coach is belangrijk.
- oplossingsbereidheid. Soms doet de oplossing pijn! En in een transformatie proces is bereidheid om door die pijn heen te gaan soms noodzakelijk.
- ontwikkelingscontext. De verandering moet ook in de context van de coachee passen. We noemen dat ook wel ecologie. Als de omgeving niet mee kan bewegen is het wel erg lastig om je ook echt te commiteren aan je ontwikkeling.
- voldoende "veranderdruk" Er moet een zekere noodzaak ervaren worden om stappen te zetten. Soms levert een probleem te veel winst op om ook werkelijke losgelaten te worden.
- interne referentie Als de coachee naar buiten blijft wijzen, in de slachtofferrol blijf zitten en te weinig reflectief vermogen heeft is hij of zij (nog) niet goed te coachen.
Bij onduidelijke eigenaarschap beland je als coach en coachee snel in de drama-driehoek, zie een vorig blogje. en als je daar eenmaal zit dan weet je ook eigenlijk zeker dat de gesprekken en interventies nauwelijks succes zullen hebben.
Wat werkt wel?
Het allerbelangrijkst is jouw vermogen en bereidheid om eventueel nee te zeggen tegen een opdracht. Hoe mooi de opdracht ook lijkt. En communiceer dat ook met je opdrachtgever. Zonder eigenaarschap geen opdracht/traject.
Maar geeft het niet meteen op. Gebruik jouw coachingsvaardigheden om boven water te halen waar de bottleneck zit bij je klant. Maak jouw bedenkingen expliciet, leg ze op tafel. Trek niet te snel de conclusie dat er geen eigenaarschap is, soms kan deze alsnog expliciet gemaakt worden.
En blijf tijdens het hele traject alert. Voor mij is een goed criterium me bewust te zijn van mijn energieniveau na een sessie. Als ik mij uitgeblust voel is de kans groot dat er een probleem is met eigenaarschap in de begeleiding.
Ik leer mijn coachings-studenten vaak de slagzin: Een goede coach is lui! ;)
