Sinds mijn jeugd heb ik een fascinatie voor 'dat wat er achter ons voelen, denken en waarnemen' zit. Wat is dat bewustzijn dan? Daar is de reguliere westerse wetenschap nog lang niet uit. Westerse neurologen en psychologen hebben de neiging om de bewustzijn te zien als een product van onze hersenen en ons verstand. Maar dat is nooit hard gemaakt. Ze stuiten dan op wat men noemt het Harde Probleem van Bewustzijn.
Het harde probleem van bewustzijn is een term geïntroduceerd door de filosoof David Chalmers. Het verwijst naar het fundamentele mysterie van hoe en waarom fysieke processen in de hersenen aanleiding geven tot subjectieve ervaringen.
Kern van het harde probleem:
- Subjectieve ervaring: Dit wordt vaak aangeduid als qualia – de persoonlijke, innerlijke beleving van zaken zoals de kleur rood zien, pijn voelen of muziek horen. Ik weet nog goed dat ik bij een logeerpartij bij een oom en tante, ik moet rond de 12/ 13 jaar geweest zijn, mijn oom vroeg of we als we beide naar de kleur groen keken ook dezelfde ervaring hadden. Mijn oom viel stil ....
- Fysieke processen versus bewustzijn: Hoewel we steeds meer begrijpen over welke hersengebieden actief zijn bij bepaalde ervaringen, blijft onduidelijk hoe deze objectieve, fysieke processen in de hersenen kunnen leiden tot een ervaring.
Vragen die het harde probleem oproept:
- Waarom voelt iets als pijn in plaats van een neutrale gewaarwording?
- Waarom zien we kleuren, in plaats van slechts golflengtes van licht te verwerken?
- Kan kunstmatige intelligentie bewustzijn ervaren zoals een mens dat doet, of blijft het puur een proces zonder ervaring?
- Kunnen we het bewustzijn eigenlijk wel localiseren?
Het raakt ook aan de vraag wat ons ik nu eigenlijk is. Is dat die inhoud van al onze ervaringen, of is het juist datgene wat ervaart. Het bewustzijn, dat op geen enkele manier te reduceren en te verklaren valt uit iets anders zoals, moleculen, elektronen en energieën ed. Dus eigenlijk niet iets is en geen begin en geen einde kent.
Deze gedachtengang ondersteunt de opvatting vanuit de mindfulness dat we onze ervaringen, inclusief ons ik-gevoel, niet zijn. Maar dat we ons bewustzijn zijn.
Een uitspraak van John Kabat Zinn, founding father van de MBSR, de mindfulness zoals we die hier in het westen kennen: 'We kunnen ons bewust zijn van de pijn die we ervaren (fysiek of mentaal) maar heeft je bewustzijn zelf ook pijn? '
De stap die we bij Mindable aan het zetten zijn is dat we ons in onze programma's minder gaan focussen op het tot rust brengen van onze 'mind', maar de blik richten op ons gewaarzijn zelf. We stappen dan uit ons gevecht met onze interne ervaringen. Er hoeft niets meer veranderd, gefixed of bereikt te worden.
Wil je hier meer over weten neem dan contact met ons op.
